کد مطلب:38704 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:22

گنجینه پرسمان » اهل بيت

آيا شهر طوس پيش از ورود امام رضا(ع) رونقي داشت؟

حضور و بارگاه امام هشتم(ع) در شهر طوس به آن رونق خاصي بخشيد. اين رونق با مرور زمان بيشتر شد تا آن جا كه اين شهر (كه از آن به عنوان مشهد مقدّس نيز ياد مي شود) يكي از مكان هاي مقدس محسوب مي گردد و از اهميت و رونق ويژه اي برخوردار است؛ ولي اين شهر پيش از حضور امام نيز رونق داشته، از نظر موقعيت جغرافيايي و جايگاه اجتماعي و سياسي اهميت ويژه اي داشته است.

طوس از نواحي بسيار كهن و آباد خراسان است كه نامش در اساطير باستاني مذكور بوده و سابقة بس طولاني دارد. برخي از جغرافي دانان و مورخان پيشينة آن را به دو دورة قبل و بعد از اسلام تقسيم كرده اند كه بيانگر قدمت و پيشينة طولاني آن است. ساكنان ابتدايي آن اقوام غير آريايي بوده اند.(1)

جغرافي دانان در تعريف لفظ طوس اختلاف دارند. گروهي آن را نام ناحيه دانسته، دسته اي نام شهر پنداشته اند.(2) ياقوت حموي آن را شهر دانسته كه بين خراسان و نيشابور واقع شده است كه در بردارندة دو بلد طابران و نوقان است. بيش از هزار قريه و روستا در آن قرار دارد.(3) برخي ديگر طوس را ناحيه با ولايت دانسته اند كه در آن شهرها و روستاهاي متعدد قرار دارد.(4) شهر هاي معروف آن را طابران، نوقان و رادكان بيان كرده اند.(5) از مجموعه نظريات استفاده مي شود كه طوس ناحيه ولايت بوده است. اطلاق اين نام بر اين ناحيه حقيقي است كه به مجاز بر هر يك از شهرهاي آن گفته مي شود، هر چند آن شهر نام مخصوصي دارد، چنان كه گاه شهر طابران يا نوقان را شهر طوس گويند.(6)

بر اساس هر دو مبنا، طوس پيش از حضور امام هشتم رونق خاصي داشته است؛ زيرا شهر و يا ناحيه (كه روستاهاي متعددي را تحت پوشش داشته و سابقة طولاني دارد) نمي تواند بي رونق باشد. داده هاي تاريخي نشان از آن دارد كه اين شهر شاهد تحولات علمي و سياسي بوده كه بيانگر رونق آن است. مورخان نوشته اند: هنگامي كه هارون به طوس رسيد، در خانة حُمْير قحطبه طوسي منزل كرد و سخت بيمار شد. پزشكان را براي معالجة او جمع كردند.(7) وجود پزشكان در اين شهر يكي ديگر از نشانه هاي رونق آن است. افزون بر آن اين شهر، شاهد برخي از جنگ ها مانند جنگ ابومسلم با نصر بن سيار است، چنان كه ابومسلم به قحطبه دستور داد كه به طوس برود و بازماندگان لشكرهاي هر يك از كرماني و نصر بن سيار را از طوس بيرون كند.(8)

مهم تر از همة آن كه طوس قبل از حضور امام رضا(ع) مركز حكومت بود. مأمون امام هشتم را به خراسان فرا خواند تا ولايت عهدي را به امام واگذار نمايد.(9)

اين مطالب نشان مي دهد كه قبل از ورود امام هشتم(ع) به شهر طوس آن شهر رونق داشت.